Niniejsze rozważania oparte są na materiale współczesnym zapisanym w trakcie eksploracji językowej wśród mieszkańców Ciechanowca. Część nazw omówionych poniżej, choć nie utrwalona na żadnych mapach lub planach miasta, jest często używana w swobodnej mowie, część przetrwała jedynie w pamięci starszego pokolenia. Niekiedy nazwy odnoszą się do terenu, na którym nie ma już obiektów, które użyczyły swego miana lub o przestrzeniach, które całkowicie zniknęły na skutek przemian dziejowych. Wszystkie są godne utrwalenia w pamięci i przekazania następnym pokoleniom, gdyż mówią o historii, o miejscu skąd nasze korzenie.    

I. Ciechanowiec rozpościera się na obu brzegach rzeki Nurca, prawego dopływu Bugu. Był miastem prywatnym. Należy do grupy najstarszych miast Podlasia. Pierwsza wzmianka historyczna pochodzi z roku 1241 i dotyczy zniszczenia osady przez Tatarów. W XIII wieku należał do książąt mazowieckich. Prawa  miejskie otrzymał od Księcia Litewskiego Witolda przed 1429 rokiem (był miastem już w 1434 roku), parafię rzymskokatolicką założono przed 1423 rokiem. Według rejestru poborowego z 1580 roku ma domów 333 i głów 1998. Znajduje się na pierwszym miejscu wśród miast prywatnych pod względem ilości domów i głów. Rzeka Nurzec dzieli Ciechanowiec na dwie części: Ciechanowiec lewobrzeżny i Ciechanowiec prawobrzeżny. W wyniku podziałów majątkowych już w XVI wieku zostaje wyodrębniona część prawobrzeżna, określana jako nowe miasto w odróżnieniu do pozostałej części - starego miasta. Granica między Księstwem Warszawskim (później Królestwem Polskim i Rosją na długi czas podzieliła Ciechanowiec na dwa organizmy – Ciechanowiec lewobrzeżny znalazł się w obwodzie białostockim, zaś prawobrzeżny w departamencie łomżyńskim Księstwa Warszawskiego z nazwą Ciechanowiec Nowe Miasto (tak na mapie z 1828 roku). W 1870 roku utracił on prawa miejskie i stał się osadą. Nazwa osada dla części prawobrzeżnej widnieje jeszcze na mapie z 1935 roku. Ciechanowiec lewobrzeżny, czyli stare miasto, nie stracił nigdy praw miejskich. Oficjalne przyłączenie części prawobrzeżnej do lewobrzeżnej nastąpiło dopiero w okresie międzywojennym. W świadomości mieszkańców podziały te odgrywają drugorzędną rolę. Jest to dziś jeden organizm administracyjny i społeczny o licznych wzajemnych powiązaniach i naturalnych przemieszczeniach ludności z jednego krańca w drugi. W komunikacji językowej istnieje oczywiście konieczność identyfikowania fragmentów miasta po obu stronach Nurca, ale nie przyjął się wzmiankowany podział na stare i nowe miasto (dla mieszkańców obie części chronologicznie są jednakowe). Utrwaliły się natomiast nazwy nieoficjalne, powstałe w wyniku podziału Ciechanowca po utworzeniu granicy na Nurcu w 1795 roku między Prusami i Rosją, następnie po 1807 roku między Rosją i Księstwem Warszawskim, a od roku 1815 - Rosją i Królestwem Kongresowym. Ciechanowiec prawobrzeżny to Strona Polska (potocznie - Polska Strona, na Polskiej Stronie, idę na Polską Stronę) i symetrycznie - Ciechanowiec lewobrzeżny, będący pod rosyjskim zaborem, to Strona Ruska. O ile Polska Strona ciągle funkcjonuje na zasadzie nazwy części (dzielnicy) Ciechanowca, nazwa Ruska Strona ma obecnie wyraźne nacechowanie pejoratywne i jest używana okazjonalnie. W codziennym życiu mieszkańcy Polskiej Strony, mówią - tamta strona, idę na tamtą stronę, albo po prostu wymieniają ulicę, obiekt, jak to zwykle bywa w jednym mieście. Ważnym i godnym podkreślenia jest fakt pozostawania miasta w odczuciu mieszkańców jako całości, wbrew długotrwałym podziałom, wynikającym w dawnych wiekach z prawa własności, później przynależności politycznej a także ostatecznie narzuconym przez zaborców.          

Podział miasta jest utrzymywany w organizacji Kościoła Katolickiego: część lewobrzeżna należy do diecezji drohiczyńskiej, prawobrzeżna do diecezji łomżyńskiej. Stwarza to wiernym wiele niedogodności natury formalnej i dylematy sumienia. Polska Strona należała do roku 1997 do parafii kuczyńskiej diecezji łomżyńskiej, z kościołem w oddalonej o cztery kilometry wsi Kuczyn. Starania parafian i władz kościelnych diecezji drohiczyńskiej o połączenie obu części Ciechanowca w jedną parafię zaowocowały zbudowaniem kaplicy na terenie Ciechanowa prawobrzeżnego i utworzeniem nowej parafii pod wezwaniem Matki Boskiej Fatimskiej, należącej do diecezji łomżyńskiej. Parafia pod wezwaniem Trójcy Przenajświętszej w dalszym ciągu należy do diecezji drohiczyńskiej i obejmuje lewobrzeżną  część Ciechanowca z przyległymi wsiami.           

Ciechanowiec lewobrzeżny ma w planie dość czytelny układ urbanistyczny. Jest rozciągnięty równolegle do Nurca wzdłuż traktu z Drohiczyna do Brańska. Charakterystyczny dla średniowiecznych miast podlaskich prostokątny rynek znajduje się w centrum miasta i stanowi węzeł komunikacyjny. Z jego narożników rozchodzą się drogi (ulice) w kierunku sąsiednich miast. Podobnie jest po drugiej stronie rzeki, z tym, że rynek o nazwie Nowy Rynek (oficjalnie pl. Jana Pawła II, obecnie skwer) ma kształt trójkątny. W swej wielowiekowej historii miał Ciechanowiec okresy rozwoju i świetności, ale też doznał wielu klęsk. Liczne wojny i najazdy trapiące wschodnie pogranicze naszego państwa niszczyły zabudowę miasta i dziesiątkowały ludność. Niemniej małe miasteczko, jakim jest dzisiejszy Ciechanowiec, potrafi  zaskakiwać w wielu dziedzinach, np. Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka, Muzeum Weterynarii i Skansen Mazowiecko-podlaskiego Budownictwa Drewnianego osiągnęły wysoką rangę w kraju i znane są poza granicami Polski. Interesującą cechą, którą obserwuje się w Ciechanowcu, jest ilościowo dość bogata mikrotoponimia. Nie jest zafiksowana w istniejących planach miasta ani w innych opracowaniach, jedynie przechowywana w pamięci mieszkańców i przekazywana z pokolenia na pokolenie. Podobnie jak gwary, należy do warstwy języka, która może zniknąć wraz z przemianami społeczno-gospodarczymi, a szczególnie z rozbudową miasta. Skład ludnościowy Ciechanowca po drugiej wojnie światowej uległ dużym przeobrażeniom. Ludność napływowa przejmuje używane nazwy wraz z zachowanymi obiektami, natomiast nie mają szansy przetrwania nazwy, pozostające tylko w pamięci starszych mieszkańców. Zbiór nazw zaprezentowany w niniejszym opracowaniu powstał w trakcie zapisywania miejscowej gwary, wyodrębniony i opublikowany będzie miał znaczenie dla historii miasta.          

II. Ciechanowiec składa się z kilku dzielnic o nazwach znanych wszystkim mieszkańcom i powszechnie używanych: Polki, Wińskie Przedmieście, Klin, Glinki i na Polskiej Stronie - Nowodwory, Łyse Góry, Mogiłki, Ralki, Wola, Ciarki. Wymienione nazwy obejmują fragmenty miasta usytuowane na jego obrzeżach, włączane do miasta stopniowo w różnych okresach historycznych zwykle z zachowaniem wcześniej nadawanych im imion.         

W Ciechanowcu są miejsca wyróżniane dawniej, zachowane w pamięci starszych mieszkańców. Ich nazwy nie są dziś popularne, wychodzą z użycia, głównie ze względu na zmiany zachodzące w topografii miasta – w części lewobrzeżnej: Zamieście (obecnie posuwa się tu zabudowa wzdłuż nowo wytyczonej ulicy), Glinianki, Gawroniec, Kozi Gas, Fabr'yki, w części prawobrzeżnej: Błonie, Bagno.         

Z terenów nie wchodzących w granice miasta, ale funkcjonujących, jako jego integralne części, można wymienić skupione na południowych obrzeżach: Pałatki, Słodocha albo Skłodocha, Choinki (oficjalna nazwa - kolonia Budy), Biel, Popa Jezioro, Jezioro Karaima.          

Nad rzeką leży Krupa albo (w mowie młodszego pokolenia) Płydzak, Sokolec, Cypel Zaręby i są Stare Kółka i Nowe Kółka.          

Konkretne obiekty posłużyły,  jako nazwy miejsca, niezależnie od tego czy zachowały się do dziś, jak - Młynek, Murki, czy też już nie istnieją - Zameczek, Rakarnia, Cegielnia.         

Nazwa Wieromiejki najczęściej wiązana jest z dzielnicą Łyse Góry, ale sądzę, że jest apelatywem określającym dalekie i byle jakie miejsce, gdyż występuje także w odniesieniu do innych części miasta, na przykład, do krańca Polek.          

W rozmowach z mieszkańcami, zwykle rodowitymi ciechanowiecczanami, niekiedy pojawiają się nazwy Chamowo, Chamowo Buraczane jako złośliwe określenia nowych osiedli. W okresie PRL-u mówiło się także o Chaborowie (chabor `łapówka`) i Alei Zasłużonych (ulica, przy której pobudowano ze środków publicznych domy i przydzielono według zasług). Trzeba jednak podkreślić, że nie weszły one do warstwy nazewniczej języka, pozostając w sferze wyrazów nacechowanych pejoratywnie. 

III. Klasyfikacja oparta na kryterium znaczeniowym.

Nazwy topograficzne:

a) Nazwy związane z kształtem, bądź wyglądem terenu.

Bagno - dziś jest to teren suchy.
Biel - mokradła, istnieją opowiadania o niebezpieczeństwach grożących tym, którzy tamtędy chodzą.
Błonie - leżały między starym i nowym korytem Nurca, obecnie część znajduje się pod zalewem a na pozostałej jest stadion sportowy i Ośrodek Sportu i Rekreacji.
Klin - trójkątny fragment Wińskiego Przedmieścia - on mówi, że mieszka na Klinie.
Łyse Góry - pagórkowata, piaszczysta przestrzeń, ziemie złej jakości, nieuprawiane. Ostatnio postępuje tu dość intensywna zabudowa.
Stare Kółko (Kółka) - miejsca nad Nurcem, gdzie rzeka tworzy zakola, natomiast  zakola w górze rzeki to Nowe Kółko (Kółka). Często używana jest nazwa skrócona Kółka, ale w przypadku określenia konkretnego miejsca potrzebne są dodatkowe elementy – Muraski z Kółek, gdzie młyn teraz (identyfikacja osoby).
Ralki - wydłużony teren wzdłuż rzeczki Ralki, pod zabudowę przeznaczony dopiero w okresie międzywojennym. W 1805 roku przy sprzedaży części Ciechanowca wymieniona jest nazwa Przedmieście Rolki.
Słodocha albo Skłodocha - druga nazwa z wstawnym -k- była zapisywana wśród ludzi mieszkających w oddalonych częściach miasta. Jest to jezioro nigdy nie wysychające, głębokie i zimne. Dawniej były wokół bagna i rozlewiska. Nazwę można wiązać ze wschodniosłowiańskim wyrazem с'олоть `topiel, grzęzawisko; grząskie błota na twardym podłożu`.

b) Nazwy utworzone od nazw roślin pokrywających teren.

Ciarki - tereny nad Nurcem, kiedyś porosłe tarniną (tarnina w miejscowej gwarze nosi nazwę ciarki). Obecnie rośnie tu las i stoją domy letniskowe.
Choinki - porosła sosnami kolonia ciechanowiecka o oficjalnej nazwie Budy. W miejscowej gwarze sosny są nazywane choinkami. Mimo, że nie jest to już fragment Ciechanowca, nazwa jest wymieniona ze względu na częstotliwość jej występowania w rozmowach z mieszkańcami pobliskiej części Ciechanowca.
Polki - nazwa może pochodzić od dzikiej, polnej gruszy zwanej w miejscowej gwarze polka (nazwę tę podaje L. Czarkowski). Takie grusze można jeszcze dziś spotkać na miedzach pomiędzy polami. Przedmieście rozciąga się od mostka na kanałku między ulicą Kościelną i Sienkiewicza w kierunku cmentarza i sięga do Nurca.

c) Nazwy związane z ptakami.

Gawroniec - nazwa znana przedwojennym mieszkańcom Ciechanowca. Obejmowała teren tuż nad rzeką, gdzie w starych drzewach gnieździły się gawrony. Stały tu byle jakie budy  zamieszkane przez biedotę żydowską, która zginęła w czasie okupacji niemieckiej w obozie w Treblince. Nazwa występuje tylko w opowiadaniach starszych ludzi o czasach przedwojennych. W okresie okupacji rosyjskiej wybudowano  tu most.
Sokolec, na Sokolcu - duży obszar między Nurcem i ulicą Kuczyńską. Był to teren zalewowy, torfowiska, łąki często podtapiane przez spiętrzenie wody dla potrzeb młyna. W opowiadaniach mieszkańców przewija się motyw obfitości zwierząt i ptaków na tym terenie. Pośrodku jest wzniesienie, gdzie dawniej były zabudowania, do których prowadziła jedynie ścieżka. Po przeciwnej stronie Nurca znajdował się zamek, otoczony fosą. W pamięci mieszkańców nie zachowało się nic, co mogłoby mieć związek z sokołami, niemniej Sokolec może być starą nazwą przechowaną od czasu, gdy przy zamku byli sokolnicy i pola sokole. Istnieje dziś powiedzenie - wyją, jak psy na Sokolcu. W Słowniku gwary odległych o kilka kilometrów wsi Białe (rękopis Stanisława Nienałtowskiego) wyraz sokolec jest objaśniony jako ‘odludzie’ mieska jak na sokolcu ‘mieszka na odludziu’, natomiast w Ciechanowcu jest to teren położony blisko centrum miasta. Nazwa może pochodzić od nazwiska właściciela terenu (sugestia profesora E. Brezy), o czym jednak brak informacji.
 
Nazwy kulturowe

Cegielnia, Na cegielni - mieszkajo Na Cegielni. Jest to obszar za Ciarkami (przed wsią Kozarze), gdzie była cegielnia należąca do właścicieli majątku i pobliskiego pałacu. Dziś po cegielni nie pozostało nawet śladów.
Fabr’yki, Na Fabr’ykach - zwykle z akcentem na przedostatniej sylabie. Jest to miejsce, gdzie w XIX wieku były rozmieszczone fabryki włókiennicze, należące do Niemców. Większość została zniszczona w czasie pierwszej wojny światowej, pozostałe zburzyli Niemcy w 1944 roku.
Glinianki - miejsca podmokłe ze zbiornikami wodnymi, powstałymi po wydobyciu gliny.
Glinki - dawniej kraniec ulicy Maleckiej (dziś Mickiewicza). Od najdawniejszych czasów mieszkali tam rzemieślnicy, którzy przygotowywali gomółki białej glinki i nią handlowali. Glinka była w powszechnym użyciu, służyła głównie do bielenia chat wewnątrz i zewnątrz, jak również do innych celów.
Kozi Gaz, na Kozim Gazie - koniec ulicy Kozarskiej (ulicę tę nawet obecnie mieszkańcy często tak nazywają mimo oficjalnej nazwy – ulica Wspólna). W pamięci osób starszych zachowała się zła sława o ludziach tam zamieszkujących, byli skorzy do awantur, bijatyki - pani, dziadek opowiadał, strach było tam sie znaleźć. Można wiązać tę nazwę z wyrazem gas w staropolszczyźnie `zakus, zamach` (Podręczny słownik dawnej polszczyzny, S. Reczek, Wrocław-Warszawa-Kraków 1968, s. 106), `uderzenie na kogo po ciemku` (Słownik języka polskiego, S.Linde, Lwów 1855, t. II, s. 29), być może przechowanym w gwarze, ale bardziej prawdopodobne wydaje się pochodzenie nazwy od wyrazu niemieckiego die Gasse `ulica, uliczka, zaułek`, gdyż ulica Wspólna biegnie w kierunku miejsc osiedlania się w XVIII wieku Niemców, p. nazwę Fabryki.
Krupa - piaszczyste miejsce nad rzeką dogodne do kąpieli i plażowania. Według mieszkańców nazwa pochodzi od charakterystycznego, dość grubego piasku. Należy ją wiązać raczej z usytuowanym tu młynem, w którym obrabiano kaszę - gwarowa nazwa krupy. Mogło to być przezwisko młynarza przeniesione na miejsce, gdzie się młyn znajdował. Pamięć o młynie nie przetrwała, natomiast w pobliżu tego miejsca po przeciwnej stronie rzeki mieszkała rodzina o nazwisku Krupa. Miejsce w rzece młodsi nazywają Płydzak, choć nie zawsze jest tu płytka woda.
Mogiłki - w Ciechanowcu mogiłkami nazywano kirkuty. Istnieje pamięć o czterech. Wszystkie zniszczyli Niemcy w okresie drugiej wojny światowej. Obecnie nazwę Mogiłki nosi fragment miasta przy ulicy Mogilnej, gdzie były dwa (drugi i trzeci) cmentarze żydowskie - stary i nowy, oba przed wojną, według słów mieszkańców, już nieczynne, gdyż zmarłych grzebano na czwartym, zlokalizowanym za cmentarzem katolickim (dziś nie ma śladów cmentarza, rośnie tam las. Macewy Niemcy w czasie okupacji wykorzystali do układania chodników w mieście). Obok cmentarza katolickiego zachowany jest fragment cmentarza ewangelickiego i niewielki cmentarz prawosławny. Na pytanie o "mogiłki" mieszkańcy Polek i pobliskiej części miasta wskazywali miejsce ostatniego kirkutu. (Pierwszy cmentarz żydowski był zlokalizowany w centrum miasta obok ulicy Mickiewicza).
Nowodwory - obecnie jest to nazwa przedmieścia Ciechanowca prawobrzeżnego, która niezbyt precyzyjnie określa teren. Pochodzi od nazwy dworu Nowy Dwór. Nie zachowało się w pamięci miejsce, gdzie dwór stał. Najczęściej powtarza się lokalizacja od Ralki do ulicy Czyżewskiej. (Dwa kilometry za Ciechanowcem znajduje się kolonia Nowodwory. Obie nazwy funkcjonują rozdzielnie).
Pałatki - wyraz gwarowy pochodzący z języka rosyjskiego pałatka `namiot`. Miejsce za miastem między drogą na Tworkowice a Nurcem, z pozostałościami obozowiska wojsk rosyjskich z umocnieniami pod działa, wałami ziemnymi i fragmentami dróg dojazdowych przez bagna i trzęsawiska, prawdopodobnie z mostem zwodzonym. Plan miasta Ciechanowca i okolic z roku 1828 wskazuje usytuowanie w tym miejscu dwu obozów - stałego i okresowego.
Wińskie Przedmieście - prowadzi tędy droga do wsi Winna, dawniej była nieregularna zabudowa, później wytyczono ulicę Wińską.
Wola - jest to niewielki teren pomiędzy ulicami Kuczyńską, Czyżewską i Łomżyńską, który nie ma zabudowy mieszkalnej (obecnie jest tu usytuowana stacja PKS). Nazwa Wola widnieje w tym miejscu na mapie z 1795 roku. Fakt ten każe przypuszczać, że dotyczyła większego obszaru, być może korzystającego z ulg pańszczyźnianych.
Wygon - na Wińskim Przedmieściu przejście do szosy (obecnie do ul. Sienkiewicza). W gwarze jest apelatyw wygon `wspólne pastwisko`, natomiast wąskie przejścia pomiędzy zabudowaniami w miejscowej gwarze noszą nazwę suty, sutki (L. Czarkowski zawęża znaczenie tych wyrazów: `Przejście ciasne, ślepe między dwoma budynkami, które się stykają strzechami’).
Zamieście - tak określano teren stanowiący ogrody przylegające do zabudowań ulicy Kościelnej (dawniej Zakościelna). Znajdowały się one w środku miasta, ale brak ulicy uniemożliwiał wytyczenie działek budowlanych. Obecnie przedłużenie ulicy Szkolnej włączyło tereny  pod zabudowę.

- Kilka nazw funkcjonuje jako nazwy obiektów i znajdującej się w ich bezpośrednim sąsiedztwie przestrzeni. Niektóre z obiektów już nie istnieją.

Młynek - młyn wodny na odgałęzieniu Ralki, obecnie jest włączony w obszar  skansenu.
Murki - mieszkajo na Murkach. Dworskie czworaki murowane przy ulicy Czyżewskiej i Pałacowej.
Rakarnia - wysoki brzeg nad Nurcem, gdzie stała wybudowana przez Niemców (obecnie zniszczona) rakarnia.
Zameczek – miejsce, gdzie był zamek obronny zniszczony przez Szwedów. Do zachowanej wieży bramnej dobudowano dwór modrzewiowy zwany przez okoliczną ludność "zameczkiem". Dziś resztki fundamentów i fosy nawodzą wspomnienia dawnych  budowli. W powszechnym użyciu deminutywna nazwa Zameczek obejmuje całość terenu.

Nazwy dzierżawcze

Cypel Zaremby - od nazwiska właściciela miejsca za mostem na początku Sokolca.
Jezioro Karaima i Popa Jezioro - zbiorniki wodne dziś częściowo osuszone. O Jeziorze Karaima nikt nie umiał powiedzieć, czy było kiedykolwiek własnością osoby  utrwalonej w nazwie. Popa Jezioro leży na ziemi należącej niegdyś do parafii prawosławnej (pewnie unickiej).          

IV. Klasyfikacja strukturalno-gramatyczna (formalna).
 
a) Nazwy prymarne

1. Nazwy równe apelatywom - Bagno, Biel, Błonie; Klin, Krupa, Wola; Cegielnia, Rakarnia.
2. Nazwy pochodzące od apelatywów, które przybrały postać nom. pl. - Ciarki, Choinki, Fabryki, Glinki, Mogiłki, Murki, Pałatki, Polki. 
3. Nazwa będąca nom. pl. nazwy rzeczki - Ralka - Ralki.
4. Formy deminutywne - Młynek, Zameczek.

b) Nazwy sekundarne

1. Utworzone od nazw ptaków z przyrostkiem -ec - Gawroniec, Sokolec. Obie nazwy występują w najstarszej części miasta. Dawny formant nazwy działacza, spotykany także w nazwach miejsc, np. podwórzec, skarbiec.
2. Słodocha - nazwa z dziedzictwa prasłowiańskiego z rdzeniem sołot- w brzmieniu zachodniosłowiańskim słod- i przyrostkiem -ocha. Może być kojarzona ze słodem, słodownikiem. W Ciechanowcu w XVIII wieku i później było wielu piwowarów i gorzelników. 
3. Występuje tylko jedna nazwa dwurdzenna. Jest to złożenie - Nowodwory.
4. Jedna nazwa przedrostkowo-przyrostkowa - Zamieście.

c) Nazwy dwuczłonowe

1. Przymiotnikowe - Kozi Gas, Łyse Góry, Nowe Kółko (Kółka), Stare Kółko (Kółka), Polska Strona, Ruska Strona, Wińskie Przedmieście.
2. Rzeczownikowe dzierżawcze - Cypel Zaremby, Jezioro Karaima, Popa Jezioro. 

Interesujący wyraz wieromiejki, który umieściłam wśród nazw bez konkretnej lokalizacji, nawiązuje do nazwy wsi Wyromiejki pod Siemiatyczami. Istnieją nazwiska Wieromiejuk, Wieromiejczuk derywowane od imienia Weremiej.          

Omówione nazwy nie dostarczają materiału do wysnuwania wniosków na temat różnic, które mogłyby wynikać z podziału miasta i odmiennych historycznych losów obu jego części. Dowodzi zaś, że tak jak zaznaczono na wstępie, miasto jest zwarte, bezpośrednio przylega do obu brzegów Nurca. Z dzisiejszej perspektywy można sądzić, że i w przeszłości, mimo oficjalnych kordonów, ludność przylegających części utrzymywała normalne dobrosąsiedzkie kontakty. Omówione nazwy nie dają żadnych podstaw, aby dopatrywać się wpływów rusyfikacyjnych, bądź podłoża wschodniosłowiańskiego w organizacji jednego z pięciu najstarszych miast Podlasia. Liczne nazwy istniejące tylko w mowie mieszkańców Ciechanowca wymienia Spis miejscowości Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z różnych krańców Polski – Glinki około pięćdziesięciu, w tym z województwa białostockiego (według ówczesnego podziału administracyjnego) 5, Gawroniec 10 nazw z koszalińskiego, krakowskiego, łódzkiego, warszawskiego, Mogiłki 9 nazw, Pałatki – wieś w białostockiem, Polki 7, w tym 3 w białostockiem, 1 w rzeszowskiem, Skłody 6 w białostockiem w warszawskiem, Sokolec 2 w krakowskiem interesujących lubelskiem.          

Wiele interesujących informacji o historii Ciechanowca i jego zabytkach zawiera opracowanie Franciszka Midury Ciechanowiec i jego żywe Muzeum.